Сарапшы 9-20-25 бағдарламасының қосылуы тұрғын үй нарығына қалай әсер ететінін айтты
Санаулы күндерден кейін, яғни 1 наурызда “9-20-25” ипотекалық бағдарламасы іске қосылады. Бағдарламаның басталуы тұрғын үй нарығында белгілі бір өзгерістер енгізуі мүмкін. 2024 жылы жалпы нарықтан не күтіледі? Бұл сұраққа Massaget.kz тілшісіне жылжымайтын мүлік бойынша сарапшы Қайрат Қожанов жауап берді.
Маманның айтуынша, биыл тұрғын үй нарығының қай бағытта жүретініне бірнеше фактор әсер етеді.
“2024 жылы нарық былай өзгереді деп нақты, кесіп айта алмаймыз, өйткені бұл жиынтыққа байланысты. Негізі тұрғын үйдің бағасына әсер ететін бір емес, бірнеше фактор бар. Оған әлемдік экономика, инфляция, долларға деген сұраныс, теңгенің құлдырауы, жаңа ипотекалық бағдарламаның пайда болуы, елімізде қандай да бір заңның шығып, талаптың қойылуы жатады. Мысалы, бүгінде Алматыда жер сілкінісінен кейін басқаша талап қойылып, техникалық сипаттамасы жіті тексеріліп жатыр. Осыған байланысты кейбір құрылыс компаниялары нарықтан шеттетілсе, басқасы талаптың күшейтілуіне байланысты тұрғын үй бағасын көтеруі ықтимал. Егер салыстырмалы түрде қарайтын болсақ, менің ойымша, биыл тұрғын үйдің бағасы кем дегенде 10 пайызға өседі. Мен бұл болжамыма негіз ретінде республика бойынша халық санының өсуін келтіргім келеді. Сондықтан әрбір отбасыға үй керек, мысалы жылына қаншама адам дүниеге келеді, үйленеді, оның бәріне баспана керек”, – деді ол.
Фото: Tengrinews.kz / Тұрар Қазанғапов
“Адамдар қазір жеке үйде тұрғысы келмейді”
Сарапшы бүгінде жеке үй салудың тиімсіз нұсқа екенін жеткізді.
“Қазір адамдар жер сатып алып, жеке үй соғудың тиімсіз екенін, оның статистикасының төмендегенін түсінді, керісінше, қазақтар дайын үйді ипотекаға сатып алуға үйренді деп айтуға болады. Оған қоса, халықта толық бір үй салуға жететін қаражат жоқ, олардың қаржылық сауаттылығы жақсарды. Мысалы, бұған дейін адамдар бірінші жылы жер сатып алып, екінші жылы үй салып, үшінші жылы ғана үйдің құрылысын толық аяқтап, көшетін еді. Яғни бір үй салу үшін 3 жыл бойы пәтер жалдайды немесе туыстарының үйінде тұрады. Ал қазір адамдардың ойлау қабілеті өзгерді, олар үйге бірден көшіп барып, айналасындағыларға кедергі келтіргісі келмейді”, – дейді маман.
Қайрат Қожановтың сөзінше, тұрғын үйдің бағасына әсер етуші тағы бір фактор – қала ішіндегі жердің тым қымбат болуы. Ол халықтың қолындағы қаражаты жететін жер телімі – қала сыртында, алыста екенін айтады. Ал бұл оларға ыңғайсыз, өйткені көпшілігінің жұмыс орны қала ішінде.
“Қазір адамдар күнде қала сыртынан келіп, қарапайым сөзбен айтқанда бірнеше сағат бойы Алматының кептелісінде тұрғысы келмейді. Адамдар бейімделіп бастады”, – дейді сарапшы.
Жылжымайтын мүлік бойынша сарапшы мемлекеттік ипотекалық бағдарламаның іске қосылуы тұрғын үй бағасына қалай әсер ететінін түсіндірді.
“Сарапшылардың айтуынша, 2021-2022 жылдары БЖЗҚ түскен ақша мөлшері мен “7-20-25” бағдарламасының әсерінен тұрғын үй бағасы қатты өсті. Кейін зейнетақы қорына түсетін ақша тоқтап, “7-20-25″ бағдарламасына шектеу қойылғаннан кейін ол баға қайта түседі деп күтілген еді. Алайда баға мүлде өзгермеді, түспеді, көзге көрінбеді. Ал мегаполистер мен үлкен қалаларда баға өзін ұстап тұрып қана қоймай, тағы өсті деуге болады”, – дейді маман.
“Құрылыс компанияларының “қара пиары” ғана”
Сонымен қатар, маман Алматыдағы жер сілкінісінен кейін құрылыс компаниялар тұрғын үй бағасын қымбаттатқанын айтты.
